Athene (klik voor kaart van Athene) is de hoofdstad en grootste stad van Griekenland, de hoofdstad van de regio ‘Attika’ en het gelijknamige departement ‘Athene’. Athene is tevens het politieke, culturele en economische centrum van het land, een metropool (grote stad) van ongeveer 3.192.606 inwoners. Athene is vooral bekend vanwege de historische gebouwen uit de oudheid, zoals het Parthenon op de Akropolis, een heuvel in Athene. Het merendeel van de gebouwen in Athene zijn echter vrij modern.
De Olympische zomerspelen van 2004 werden in Athene gehouden. De eerste moderne Olympische Spelen, die van 1896, vonden eveneens in Athene plaats. Op 18 en 20 mei 2006 werd in Athene het Eurovisiesongfestival georganiseerd.
Naam
De stad is genoemd naar de godin “Pallas Athene”. Zij was vroeger de beschermer van de stad. De tempel Parthenon op de Akropolis, het beroemdste monument van de stad, is ter ere van haar.
Geschiedenis
Vermoedelijk vestigden zich rond 3500 v.Chr. de eerste bewoners op de heuvel Akropolis. Van de vroege geschiedenis van de stad is weinig bekend, maar Athene is waarschijnlijk tot circa 1065 een koninkrijk geweest en een belangrijk centrum van de Myceense beschaving. In de eeuwen die volgden ging Athene langzaam en met tijdelijke terugvallen op weg naar een democratie. Athene voert in deze tijd diverse oorlogen tegen de Perzen, die ze verslaan in de Slag bij Marathon (490 v.Chr.), maar die tien jaar later wel de stad en de Akropolis grotendeels verwoest. Na diverse pieken en dalen wordt Athene in de 4e eeuw v.Chr. een belangrijke wetenschaps- en kunststad, die beroemde namen als Socrates, Plato en Aristoteles voortbrengt.
Vanaf de 18e eeuw wordt de stad bezocht door veel rijke westerlingen, die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van de stad, wat ervoor zorgt dat de Grieken onafhankelijk willen worden. Vanaf 1821 proberen de Grieken een eigen land te stichten, wat langzaam lijkt te lukken. In 1829 wordt de Griekse onafhankelijkheid een feit en in 1833 volgt Athene het kleine Nauplion op als hoofdstad van het nieuwe koninkrijk. In de jaren die volgen worden de universiteit (1837) en een orthodoxe kathedraal (1842) geopend en wordt de stad flink uitgebreid. Vóór de Griekse vrijheidsoorlog was Athene een stadje van ongeveer 10.000 inwoners geweest. Tijdens de Vrijheidsoorlog werd de stad nu weer eens door de vrijheidsstrijders, dan weer door de Turken veroverd, met alle verwoestingen van dien. Na de oorlog was de bevolking tot 4000 verminderd. In de eerste jaren van het onafhankelijke Griekenland maakt de stad een flinke groei door. Omstreeks 1890 wordt het aantal van 100.000 inwoners bereikt. In 1896 vinden hier de eerste moderne Olympische Spelen plaats.
In de Tweede Wereldoorlog wordt Athene drie jaar lang door de Duitsers bezet en komen duizenden om door hongersnood en geweld. Vervolgens krijgen de inwoners ook nog eens met de burgeroorlog te maken. Na de oorlog trekken meer en meer Griekse plattelanders naar de hoofdstad, die steeds meer uit haar voegen lijkt te barsten, met veel illegale bouwwerken en ontzettend veel smog (= fijn stof in de lucht van uitlaatgassen enz.). Met de komst van de Olympische Spelen in 2004 is de stad echter flink opgeknapt. Dit heeft ook erg geholpen bij de organisatie van het Eurovisiesongfestival twee jaar later, op donderdag 18 en zaterdag 20 mei 2006 op het OAKA-terrein in de noordelijke voorstad Maroúsi.
Gemeente
Waar met Athene vaak de gehele agglomeratie wordt aangeduid, bestaat deze in feite uit vele kleinere gemeentes samen. De gemeente Athene zelf omvat het centrale deel van de agglomeratie en huisvest zo'n twintig procent van de inwoners. Zoals in alle Griekse gemeenten wordt de burgemeester direct door de bevolking gekozen. De burgemeester van oktober 2002 tot februari 2006 was Dora Bakoyanni. Zij was de eerste vrouwelijke burgemeester van Athene. Inmiddels is zij aangesteld als minister van Buitenlandse Zaken in de Griekse regering. Nikitas Kaklamanis, vroeger minister van Gezondheidszorg, is de huidige burgemeester van Athene.
Bezienswaardigheden
Klik op de titel om een foto te zien.
Het Parthenon was een aan de godin Pallas Athena gewijde tempel op de Akropolis van Athene in het antieke Griekenland. Het Parthenon is een van de grootste en mooiste tempels van zijn soort, hoewel het al ruim drie eeuwen in zwaar beschadigde toestand verkeert. In de tempel stond een goud met ivoren beeld van Athena.
Er stond op die plek al een tempel, het Hecatompedon, die in 480 v.Chr. door de Perzen vernietigd werd. Daarna werd een nieuwe tempel opgebouwd, het Parthenon. De tempel is na de klassieke oudheid gebruikt geweest voor verschillende doeleinden, o.a. als kerk, moskee, markthal. Zijn laatste "nuttige" gebruik eindigde op 26 september 1687 toen Griekenland in de handen was van het Ottomaanse Rijk. Het gebouw werd door de Ottomanen gebruikt als versterkte vesting en kruitmagazijn, totdat het tijdens een Venetiaanse belegering ontplofte. Hoewel hij kon weten dat de Turken daar hun kruit opgeslagen hadden, voerde de Venetiaanse generaal Francesco Morosini een artilleriebombardement uit, met verschrikkelijke gevolgen.
Nadien werden de zuilen wel opnieuw rechtgezet, maar het merendeel van de prachtige kunstwerken verhuisden naar West-Europese musea, vooral het British Museum.
Openbaar vervoer
Athene en haar voorsteden worden doorkruist door een netwerk van vele bussen, en een tramlijn. Bovendien rijden er in de stad veel taxi's, die relatief goedkoop zijn en zowel door Atheners als door toeristen veel worden gebruikt. Er is in de voorsteden van Athene ook een vliegveld. Het in 2001 geopende vliegveld is een grote, moderne luchthaven, met vele internationale verbindingen, alsmede binnenlandse vluchten over heel het land.
Sport
De met voorsprong populairste sport in Griekenland is voetbal en Athene kent daarom ook diverse voetbalclubs. De bekendste twee zijn Panathinaikos en AEK Athene, die beide tot de voornaamste clubs van het land behoren. Beroemde sportcomplexen in de stad zijn het Stadion Panathinaiko en het Olympisch Stadion Spyridon Louis.
Olympische spelen
Alhoewel de klassieke Olympische Spelen in Olympia werden gehouden, mocht Athene in 1896 de eerste moderne spelen organiseren. Het evenement werd een groot succes en wordt sindsdien elke vier jaar herhaald. Tijdens de openings- en sluitingsceremonie mogen de Griekse deelnemers altijd als eersten het stadion binnentreden.
Velen verwachtten dat Athene om die redenen in 1996 ook de (zomer)spelen zou mogen organiseren, het zou dan immers het honderdjarig bestaan van de moderne spelen zijn. De spelen gingen echter naar het Amerikaanse Atlanta, wat in Griekenland veel verontwaardigde reacties opleverde. Even dreigden de Grieken zelfs tot een boycot van de spelen, maar men zag hier later toch vanaf. Met het wereldkampioenschap atletiek van 1997 lieten de Atheners zien wel degelijk een groot sportevenement te kunnen organiseren en zo werden de spelen 2004 alsnog aan hun 'thuisland' gegund.
Ter gelegenheid van de spelen werden veel bouwwerkzaamheden gepland. Niet alleen werden veel nieuwe sportaccommodaties gebouwd, maar de hele infrastructuur van de stad werd flink verbeterd. Tijdens de voorbereidingen hierop liep men echter enorm achter op schema, wat vooral in het buitenland tot suggesties leidde dat de spelen maar elders moesten worden georganiseerd. Uiteindelijk kwam alles toch nog op tijd klaar en werden de spelen door velen als een groot succes gezien. Van de infrastructurele verbeteringen profiteren de Atheners nog tot op de dag van vandaag.
Marathon
De marathon, een hardloopwedstrijd over 42 kilometer en 195 meter, is ontstaan vanuit een legende rond de slag bij Marathon. Na deze slag zou de boodschapper Pheidippides de 40 kilometer van het plaatsje Marathon naar de stad Athene rennend hebben afgelegd, om zo de overwinning van het Atheense leger te kunnen overbrengen. Tijdens de eerste moderne Olympische Spelen werd om die reden ook een marathon georganiseerd. Deze traditie werd elke volgende spelen herhaald en ook in niet-olympisch verband worden tegenwoordig jaarlijks over de hele wereld vele marathons gelopen. De Marathon van Athene is hiervan één van de bekendste, omdat deze het (vermeende) originele marathonparcours aflegt. Hij wordt jaarlijks op de eerste zondag van november georganiseerd.
